Πέστροφα

Πέστροφα, στο άκουσμα του ονόματός της και μόνο, οι περισσότεροι ερασιτέχνες ψαράδες μαγεύονται. Οι πέστροφες θεωρούνται από όλους τους ερασιτέχνες ψαράδες παγκοσμίως ως ένα από τα πιο μαχητικά και σεβαστά ψάρια. Δικαίως λοιπόν, κατατάσσονται στην αφρόκρεμα των ψαριών των γλυκών νερών. Βασικότεροι λόγοι που η πέστροφα χαίρει αυτής της διάκρισης είναι η δύναμη με την οποία μάχεται για να ξεφύγει από το αγκίστρι μας η οποία εκφράζεται με πολύ βίαια ξεσπάσματα ταχύτητας. Αυτά τα ξεσπάσματα μας οδηγούν σε δυνατές συγκινήσεις, αλλά ακόμα και το γεγονός ότι έχει πολύ γλυκιά και εύγεστη σάρκα και προσφέρει υπέροχες γευστικές απολαύσεις.

Στην Κύπρο υπάρχουν δύο είδη πέστροφας, η Ιριδίζουσα (Rainbow trout) ή Αμερικάνικη πέστροφα (Oncorhynchus mykiss) και η Καφετιά ή Ευρωπαική πέστροφα (Salmo trutta), για την οποία επικράτησε η αγγλική ονομασία Brown trout. Τα δύο είδη πέστροφας που υπάρχουν στο νησί μας κατατάσσονται στη οικογένεια Σαλμονίδων, τάξη Σαλμονοειδή.

Τα χαρακτηριστικά των δύο ειδών διαφέρουν κατά πολύ και εύκολα μπορούν να αναγνωριστούν. 

Η Ιριδίζουσα πέστροφα κατέχει το βασικό σχήμα του κορμού όλων των σαλμονοειδών, δηλαδή μυτερό κεφάλι και μακρύ επιμηκές σώμα. Κατά μήκος των πλαϊνών πλευρών του ψαριού υπάρχει η χαρακτηριστική ιριδίζουσα ροζ ταινία. Οι  κάτω πλαϊνές πλευρές του ψαριού έχουν χρώμα ασημί, το οποίο προχωρώντας προς τη κοιλιά ξεθωριάζει σε λευκό. Στις δύο πλευρές του το ψάρι διατρέχεται από μαύρες κουκκίδες και στίγματα, που αρχίζουν από το κεφάλι και καταλήγουν στη ουρά. Η δε ράχη της ποικίλει από μπλέ-γκρίζο μέχρι σκούρο λαδί χρώμα. Ο χρωματισμός του ψαριού ποικίλει αναλόγως του περιβάλλοντος, μεγέθους και ερωτικής διάθεσης. Το βάρος του ψαριού στα Ευρωπαϊκά νερά μπορεί να φτάσει και τα έντεκα κιλά ενώ στη Β. Αμερική μπορεί να υπερβεί τα εικοσιδύο κιλά.

Η Brown trout κατέχει όπως και η Ιριδίζουσα το βασικό σχήμα κορμού των σαλμονοειδών, με μικρό μυτερό κεφάλι αλλά με μεγαλύτερο στόμα, το οποίο καταλήγει πίσω από την κοιλότητα του ματιού. Την χαρακτηρίζουν τα πολύ μικρά δυνατά και κοφτερά δόντια. Γενικά, ο χρωματισμός της είναι καφέ διάσπαρτος με μαύρες και κόκκινες (σε μικρότερο βαθμό) κουκκίδες, με το πάνω μέρος της ράχης της να είναι πιο σκούρο. Το βάρος του ψαριού στα Ευρωπαϊκά νερά μπορεί να φτάσει και τα δεκατρία κιλά.

Και τα δύο είδη ευδοκιμούν σε καλά οξυγονωμένες λίμνες, υδατοφράκτες και ρυάκια των οποίων η θερμοκρασία κατά τους καλοκαιρινούς μήνες δεν ξεπερνά τους δώδεκα βαθμούς κελσίου. Η αρσενική πέστροφα ωριμάζει στα δύο χρόνια και η θηλυκή στα τρία περίπου χρόνια. Η περίοδος αναπαραγωγής, ανάλογα με τις καιρικές συνθήκες, μπορεί να αρχίσει από τον Νιόβρη και να τελειώσει τον Μάιο. Αρέσκονται να αποθέτουν τα αυγά τους σε ρηχά καθαρά και οξυγονωμένα νερά και σε μικρές τρύπες που σκάβουν ανάμεσα σε χαλίκια. Αφού γεννήσουν τα αυγά τους, τα καλύπτουν από πάνω με χαλίκια.

Και στα δύο είδη δόθηκε ο τίτλος του άγριου θηρευτή. Τρέφονται με έντομα, σκουλήκια, μικρά βατράχια ή σαύρες και με μικρά ψάρια. Δεν έχουν ακριβώς τις ίδιες διατροφικές προτιμήσεις. Η Brown trout δεν είναι τόσο εκλεκτική αφού πολύ πιο εύκολα μπορεί να τραφεί με μικρά ψάρια, σε πιο μεγάλη συχνότητα από ότι η Ιριδίζουσα. Και τα δύο είδη μπορούν να εκδηλώσουν κανιβαλιστική συμπεριφορά. Τρέφονται στα μέσα και ανώτερα στρώματα του νερού, με τη Brown trout να αναζητεί πιο εύκολα την τροφή της κοντά στο βυθό.

Στην Κύπρο η Brown trout μπορεί να βρεθεί στο φράγμα της Αρμίνου και στο ποταμό του Πλατύ, αφού το είδος εμπλουτίστηκε σε αυτές τις τοποθεσίες από την Αγγλική αποικιοκρατική κυβέρνηση. Η Ιριδίζουσα πέστροφα είναι πιο διαδεδομένη στη Κύπρο και μπορεί να εντοπιστεί στα φράγματα της Αρμίνου, Προδρόμου, Καλοπαναγιώτη, Καφίζη, Κανναβιού, Λεύκας, Λευκάρων και σε πολλά ρυάκια των ορεινών περιοχών.

Το ψάρεμα της πέστροφας μπορεί να γίνει με πολλούς τρόπους. Μπορεί να ψαρευτεί τόσο με τεχνητά όσο και με φυσικά δολώματα, δηλαδή με πάστες, ψεύτικα ψαράκια, spinners διαφόρων ειδών και χρωμάτων, με τεχνητές μύγες και προνύμφες. Από τα φυσικά δολώματα ξεχωρίζουν τα έντομα, τα σκουλήκια και τα μικρά ζωντανά ψαράκια (κοκκινοφτέρες - κουνουπιέρηδες).    Με τις πάστες ψαρεύουμε είτε πατωτά στο βυθό, είτε στην επιφάνεια με τη βοήθεια φελλού. Τα χρώματα που προτιμούν είναι το κίτρινο, το πράσινο και το rainbow. Τα χρώματα αυτά είναι καλό να συνδυάζονται με glitter.  Προτείνουμε στις πάστες να χρησιμοποιούνται οι επιπλέοντες (floating type), ώστε όταν ψαρεύομε πατωτά να αλλάζουμε το ύψος από το βυθό αναλόγως της ώρας και των καιρικών συνθηκών. Με αυτόν τον τρόπο μπορούμε να εντοπίσουμε το βάθος στο οποίο τρέφονται τη δεδομένη στιγμή οι πέστροφες.  Τα spinners χρησιμοποιούνται με τη μέθοδο spinning με καλάμια, που έχουν μήκος από 2.10 μέχρι 3.00 μέτρα, με κατά προτίμηση medium action και με λεπτές μεσινέζες και reels με ταχύτητα 5:1 και άνω. Τα χρώματα των spinners στα οποία αρέσκονται οι πέστροφες είναι το rainbow, το reflective green και κατά τους ανοιξιάτικους και καλοκαιρινούς μήνες δείχνουν ιδιαίτερη προτίμηση στο φωσφορίζων πορτοκαλί. Κατά τη διάρκεια της χαραυγής τα ψάρια βρίσκονται συνήθως κοντά στην επιφάνεια του νερού και είναι πιο εύκολο να πιαστούν σε spinners με λεπτή φυλλοειδή λεπίδα. Όταν ανέβει η θερμοκρασία αναζητούμε τα ψάρια σε χαμηλότερα στρώματα του νερού και για αυτόν το λόγο χρησιμοποιούμε spinners που έχουν πιο στρογγυλεμένη λεπίδα (σε σχήμα δακρύου), τα οποία βυθίζονται πιο πολύ από τα προηγούμενα. Τα ψεύτικα ψαράκια χρησιμοποιούνται και αυτά με τη μέθοδο spinning και παρατηρήθηκε ότι προτιμούν τα μικρά minnows (3-5 cm) χρώματος rainbow ή brown trout (με βάση τις κανιβαλιστικές τους συνήθειες). Στο εξωτερικό ο πιο δημοφιλής τρόπος ψαρέματος της πέστροφας είναι η μέθοδος fly fishing με χρήση τεχνητών εντόμων και νυμφών, και ειδικών για τη μέθοδο αυτή καλαμιών, reels και μεσινεζών. Παρόλο που όπως αναφέρουμε στο εξωτερικό είναι η πιο διαδεδομένη μέθοδος, στην Κύπρο δε χρησιμοποιείται σχεδόν καθόλου.  Στα φυσικά δολώματα ξεχωρίζει το σκουλήκι, το οποίο και πάλι μπορούμε να το ψαρέψουμε στην επιφάνεια με φελλό ή στο βυθό πατωτά.  Μία έξυπνη μέθοδος με τη οποία ψαρεύουμε με το σκουλήκι σε όποιο βάθος επιθυμούμε πάνω από το βυθό, είναι να το φουσκώσουμε με λίγο αέρα (ούτως ώστε να μείνει ζωντανό), στο μέσο του, με τη χρήση μίας μικρής σύριγγας. Με αυτόν τον τρόπο πετυχαίνουμε να μεταμορφώσουμε το σκουλήκι σε floating και ρυθμίζουμε αναλόγως το ύψος από το βυθό.

΄Οταν η πέστροφα αγκιστρωθεί πρέπει να είμαστε σε εγρήγορση ώστε να μη της διαθέσουμε λάσκα, τα οποία έξυπνα εκμεταλλεύεται και εύκολα ελευθερώνεται. Για αυτόν το λόγο, πρέπει αμέσως να φέρουμε τη μύτη του καλαμιού μας κατακόρυφα ώστε να απορροφά τα βίαια και δυνατά κεφάλια του ψαριού. Η πέστροφα αναπτύσσει μεγάλες ταχύτητες και σε ορισμένες περιπτώσεις στρέφεται προς τον ψαρά, ο οποίος πρέπει να τυλίγει τη μεσινέζα όσο πιο γρήγορα μπορεί ούτως ώστε να μη του ξεφύγει το ψάρι.  Ιδιαίτερη προσοχή πρέπει να δίνεται τη στιγμή που να ψάρι πλησιάζει την επιφάνεια του νερού. Εκείνη τη στιγμή η πέστροφα τις περισσότερες φορές πετάγεται έξω από το νερό και με βίαια και δυνατά τραντάγματα στο αέρα προσπαθεί να απελευθερωθεί και πολλές φορές το πετυχαίνει. Σε αυτό το σημείο αξίζει να αναφερθεί ότι η Brown trout είναι πολύ πιο έξυπνη και πονηρή από την Ιριδίζουσα και για αυτόν το λόγο πολύ πιο δύσκολα θα καταφέρουμε να την πιάσουμε.

Αυτή η μαχητικότητα και αγωνιστικότητα της πέστροφας είναι το στοιχείο που δίνει τόσες δυνατές συγκινήσεις στο ψαρά, κάνοντας το ψάρεμά της ένα από τα πιο αθλητικά και γοητευτικά ψαρέματα των γλυκών νερών παγκοσμίως.  Για αυτόν εξάλλου το λόγο, εμπλουτίστηκαν ανά το παγκόσμιο με πέστροφες τα νερά πολλών χωρών, όπου η πέστροφα δεν είναι γηγενής. 

Ελπίζουμε αυτά τα λίγα που αναφέρονται σε αυτό το άρθρο να είναι μια καλή βάση, ώστε να μπορεί εύκολα κάποιος να μυηθεί στο ψάρεμα αυτού του υπέροχου ψαριού και να αισθανθεί τις συγκινήσεις που του προσφέρει.